TÀI LIỆU CHUYÊN NGÀNH: THỦ TỤC MÔI TRƯỜNG KHI XÂY DỰNG HOẶC CẢI TẠO NHÀ MÁY TRONG KHU CÔNG NGHIỆP

1. Giới thiệu chung

Khi đầu tư xây dựng mới hoặc cải tạo, mở rộng nhà máy trong khu công nghiệp (KCN), doanh nghiệp bắt buộc phải thực hiện đầy đủ các thủ tục môi trường theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường và các nghị định hướng dẫn.
Các thủ tục nhằm đảm bảo nhà máy đáp ứng yêu cầu về kiểm soát ô nhiễm, quản lý chất thải, vận hành an toàn và tuân thủ pháp luật.

2. Căn cứ pháp lý về môi trường áp dụng cho nhà máy trong KCN

2.1. Luật và nghị định

• Luật Bảo vệ môi trường 2020.

• Nghị định 08/2022/NĐ-CP: Quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật BVMT.

• Nghị định 136/2018/NĐ-CP: Quản lý phế thải và chất thải nguy hại.

• Nghị định 40/2019/NĐ-CP (một số nội dung còn hiệu lực).

• Nghị định 35/2022/NĐ-CP về quản lý KCN – yêu cầu về hạ tầng môi trường.

2.2. Thông tư hướng dẫn

• Thông tư 02/2022/TT-BTNMT: Hướng dẫn đánh giá tác động môi trường.

• Thông tư 10/2021/TT-BTNMT: Quản lý chất thải nguy hại và báo cáo môi trường.

3. Các thủ tục môi trường bắt buộc khi xây dựng hoặc cải tạo nhà máy

3.1. Thủ tục 1 – Đánh giá tác động môi trường (ĐTM) hoặc Kế hoạch BVMT

Khi nào phải làm ĐTM?

Các dự án sau thuộc diện phải lập ĐTM:

• Nhà máy mới trong KCN có công suất trung bình – lớn.

• Nhà xưởng sản xuất có nguy cơ ô nhiễm (hóa chất, cơ khí, dệt nhuộm, thực phẩm, mạ điện…).

• Các dự án mở rộng công suất từ 20% trở lên.

Khi nào chỉ cần Kế hoạch BVMT?

• Nhà xưởng có quy mô nhỏ.

• Cải tạo, sửa chữa không làm tăng công suất hoặc không phát sinh thêm loại chất thải.

Hồ sơ gồm

• Thuyết minh dự án.

• Bản đồ vị trí, mặt bằng tổng thể.

• Công nghệ sản xuất – nhu cầu nguyên liệu.

• Đánh giá nguồn phát thải và biện pháp xử lý.

• Cam kết và chương trình quản lý môi trường.

3.2. Thủ tục 2 – Giấy phép môi trường (GPMT)

Giấy phép môi trường là gì?

GPMT là giấy phép hợp nhất thay thế các loại giấy phép trước đây như:

• Xả nước thải vào nguồn nước

• Xả khí thải

• Quản lý chất thải nguy hại

• Vận hành hệ thống xử lý

Dự án nào cần GPMT?

• Nhà máy đang xây dựng và sắp đi vào hoạt động.

• Nhà máy cải tạo, mở rộng có phát sinh nước thải, khí thải, chất thải rắn.

• Các cơ sở nguy cơ ô nhiễm trung bình – cao theo Phụ lục IV của Luật BVMT 2020.

Hồ sơ xin GPMT

• Báo cáo đề xuất cấp phép môi trường.

• Mặt bằng, sơ đồ thoát nước – khí thải.

• Kết quả quan trắc hiện trạng.

• Hồ sơ pháp lý dự án (quyết định chủ trương, thiết kế…).

• Thông tin công nghệ xử lý.

3.3. Thủ tục 3 – Đăng ký chất thải nguy hại (CTNH)

Khi nào phải đăng ký?

Nếu nhà máy phát sinh các loại chất thải như:

• Dầu thải, giẻ lau dính dầu

• Bao bì hóa chất

• Bùn thải từ hệ thống xử lý nước thải

• Bóng đèn huỳnh quang, bình ắc quy
  → Bắt buộc đăng ký chủ nguồn thải CTNH.

Hồ sơ gồm

• Mẫu đơn theo Thông tư 02/2022/TT-BTNMT.

• Thuyết minh công nghệ sản xuất.

• Danh mục và lượng CTNH dự kiến phát sinh.

• Hợp đồng xử lý CTNH (nếu có).

3.4. Thủ tục 4 – Đăng ký sổ chủ nguồn thải nước thải và khí thải

Áp dụng khi nào?

• Dự án có lưu lượng nước thải > 20 m³/ngày.

• Dự án có hệ thống ống khói phát thải.

Nội dung đăng ký

• Lưu lượng nước thải.

• Công nghệ xử lý.

• Thông số đầu ra.

• Tần suất quan trắc.

3.5. Thủ tục 5 – Quan trắc môi trường định kỳ

Thực hiện theo quy định

• 2 lần/năm đối với nước thải, khí thải.

• 1 lần/năm đối với môi trường lao động.

• 1 lần/năm đối với chất thải rắn và chất thải nguy hại.

Hồ sơ báo cáo

• Kết quả phân tích được chứng nhận VILAS.

• Biểu đồ và đánh giá so với QCVN tương ứng.

• Biện pháp khắc phục nếu có vượt chuẩn.

3.6. Thủ tục 6 – Báo cáo công tác bảo vệ môi trường

Nội dung báo cáo hằng năm

• Tình hình phát sinh và xử lý chất thải.

• Hoạt động vận hành hệ thống xử lý.

• Hồ sơ CTNH.

• Các chương trình quản lý và giám sát môi trường.

4. Quy trình thực hiện thủ tục môi trường cho nhà máy trong KCN

Bước 1 – Khảo sát hiện trạng, đánh giá quy mô dự án

Bước 2 – Xác định loại thủ tục môi trường cần làm (ĐTM, BVMT, GPMT)

Bước 3 – Lập hồ sơ và trình phê duyệt

Bước 4 – Triển khai biện pháp bảo vệ môi trường

Bước 5 – Kiểm tra và nghiệm thu hệ thống xử lý

Bước 6 – Xin cấp giấy phép môi trường

Bước 7 – Thực hiện quan trắc – báo cáo định kỳ

5. Các hệ thống xử lý bắt buộc trong nhà máy

5.1. Hệ thống xử lý nước thải

• Tách dầu

• Bể sinh học

• Bể lắng – khử trùng

5.2. Hệ thống xử lý khí thải

• Cyclone

• Lọc túi vải

• Tháp hấp thụ – hấp phụ

5.3. Khu lưu chứa chất thải

• Nhà kho CTNH tiêu chuẩn

• Tem nhãn – nhật ký lưu kho

• Vệ sinh chống tràn đổ

6. Kết luận

Các thủ tục môi trường cho nhà máy trong KCN là yêu cầu bắt buộc nhằm đảm bảo tuân thủ pháp luật, giảm thiểu ô nhiễm và duy trì hoạt động sản xuất ổn định. Việc chuẩn bị hồ sơ đúng – đủ và thực hiện theo quy trình sẽ giúp doanh nghiệp tránh rủi ro pháp lý và tối ưu vận hành.